Çocuklarda Tırnak Yeme Davranışı

Tırnak yeme davranışı genellikle üç-dört yaşlarında başlar. Araştırmalar, çocukların %35 ve ergenlerin %45’inde görüldüğünü ortaya koymuştur. Çocuklarda bu davranışın görülmesinin çeşitli sebepleri olabilmektedir. Çocuğun maruz kaldığı bir stres kaynağının varlığından söz edilebileceği gibi sadece ailede tırnak yiyen bir bireyin olması da bu davranışın öğrenilmesi için yeterli olabilmektedir.

Tırnak Yeme Alışkanlığının Olası Nedenleri?

• Çevreden onay görmeme,
• Ailesi tarafından desteklenmeme,
• Sürekli eleştirilme,
• Kendini değersiz ve güvensiz hissetme,
• Yaşanan üzüntülü ve sıkıntılı olaylar,
• Öfke ve saldırganlık duyguları,
• Gerilim ve kaygı duyguları,
• Korku,
• Aile içi iletişim sorunları

Genellikle tırnak yeme davranışının bir güvensizlik belirtisi olabileceği veya çocuğun hayatında strese neden olan birtakım ruhsal ve çevresel faktörlerin bulunabileceği düşünülmektedir. Kendine güveni olmayan çocuklarda, öz-benliği gelişen ve kendine güvenen çocuklarla karşılaştırıldığında tırnak yeme davranışı daha çok gözlemlenmektedir.

Bunun yanında çocuğa, çevresi veya ailesi tarafından aşırı baskıcı ve otoriter bir tutumla yaklaşılması, çocuğun sürekli azarlanarak eleştirilmesi, kıskançlık, yeterli ilgi ve sevgi görememe, sıkıntı ve gerginlik gibi duyguları yaşaması da bu alışkanlığı tetikleyebilir.

Aile içinde yaşanan birtakım huzursuzluklar, boşanma ve ayrılıklar, anne-baba geçimsizlikleri, ev ortamında sık sık kavga edilmesi tırnak yeme alışkanlığının yerleşmesine neden olabilir. Farkında olunmadan bile olsa anne-babanın aşırı kaygılı ve koruyucu olması, kardeşler arasında ayrım yapılması da çocuklarda tırnak yeme davranışına neden olabilir.

Tırnak yeme taklit yoluyla da edinilebilen bir davranış olmasından dolayı ailede ya da çevrede herhangi bir bireyin tırnak yeme davranışı göstermesi doğal olarak çocuğun ilgisini çekerek çocukta tırnak yeme davranışının rol model alınarak öğrenilmesine neden olabilmektedir.

Tırnak Yeme Alışkanlığını Bırakması İçin Çocuğuma Nasıl Yardım Edebilirim?

• Çocuğunuzun hangi durumlarda tırnak yediğini belirlemeye çalışın. Örneğin: Gergin olduğunda veya korktuğunda tırnaklarını yiyorsa sakinleştirme yoluna giderek tırnak yemesini engelleyebilirsiniz.

• Çocuğunuza sevginizi ve ilginizi hissettirebilmek için daha çok vakit geçirmeye çalışabilirsiniz. Sevginizi yansıtırken sözel ve dokunsal ifadelerinizi artırabilirsiniz.

• Davranışı söndürmek için alternatifler davranışlar üretebilirsiniz. Tırnak yemeye başlayacağını düşündüğünüzde ellerini kullanabileceği ve meşgul edebileceği bir yardım talep edebilirsiniz, yemesi için meyve veya çerez ikram edebilirsiniz. (TV izlerken ortaya çıkıyorsa sakız çiğnetmek önleyici olabilir.)

• Sık sık “tırnağını yeme, çek elini” şeklinde yapılan ikazlar çocukları tedirgin edebilmektedir. Çocuğunuzun ilgisini çeken özellikle elleriyle uğraşacağı bir etkinliğe yöneltmek yardımcı olabilmektedir. (Tırnaklarını yemeye başladığında ellerini oyalayacak stres topu, oyuncak gibi şeyler verilebilir.)

• Çocuğunuzun tırnaklarını düzenli olarak kesme ve törpüleme takibini yapmanız çocuğunuzun tırnaklarının uzayıp onları koparmasına engel olacaktır. (El-tırnak sağlığına dikkat etmesini teşvik etmek amacıyla beraber el bakım seansları düzenleyebilirsiniz.)

• Çocuğunuzun kendisine olan güvenini pekiştirmek bunun için de başarılı olduğu alanlara dikkatini çekmek destekleyici olacaktır.

• Çocuğunuza karşı baskıcı ve eleştirel yaklaşmak, azarlama, ceza vermek gibi zorlayıcı yöntemler uygulamak duygusal problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Çocuğunuza tırnak yemenin ve ısırmanın iyi bir alışkanlık olmadığını söyleyebilir ve eğer isterse sizin de yardımınız ile kolaylıkla terk edebileceğiniz anlatabilirsiniz. Çocuğunuz bu alışkanlığını bırakabileceğine inandığında vazgeçmek için çaba gösterecektir.

Psikolog M. Beyza YAVUZ
Psikolojik Danışman ve Rehberlik